KÜRŞAT DESTANI

Kürşad‚ Göktürk Hanedanı nın 10. büyük hakanı olan Çuluk Kağanın küçük oğludur.

Çin sarayındaki esir Türk beyleri ve ileri gelenlerini kurtarmak için giriştiği baskın tarihe geçmiş bir olaydır Göktürk devleti bu çağda Çin´in egemenliği altındaydı Yüzbinlerce Türk Çin´in esiri durumundaydı. Bu durumun önüne geçmek için 39 Türk bir araya gelerek Kürşad etrafında plan hazırladılar. Ancsak hareket başarılı olursa kürşad siyasetten çekilecek; hükümdar olmayacaktı. Hareketin tamamen milli nitelikte olduğundan kimsenin şüphe etmemesi gerekiyordu. Bu Kürşad´ın kendi fikriydi. Kağan olmama fikrini kendisi söylemişti. Bunun üzerine Kürşad´ ın ağabeyinin oğlu kağanlık için seçildi.

Çin 50 milyon nüfusu ile dünyanın en kalabalık devletiydi. 18. Tang hanedanı Li Şih-Min 40 yaşındaydı. 13 yıldan beri tahtta bulunuyordu.

Kürşad ve arkadaşlarının planı: Çin imparatoru esir edilerek Türk topraklarına kaçırılacak‚ sonra Çin egemenliğindeki Türk toprakları ve Çin sarayındaki Türk soyluları ile değiştirilecekti.

Çin imparatoru kılık değiştirerek her gece başkent Çangan´da dolaştığı Türkler tarafından haber alınmıştı. İmparatorun bir sokak baskınıyla esir edilmesi kolaydı. Ancak baskının kararlaştırıldığı gece fırtına ve sağnak yağmur patlak verdi‚ imparator saraydan çıkmadı. Kürşad geçikilirse harekatın duyulup esir Türklerin kılıçtan geçirilmesinden korktu. Buna bağlı olarak‚ 39 arkadaşı ile Çin sarayını bastı. İsyancı 40 Türk kahramanı pek çok Çinli askeri öldürdü. Ancak sayı olarak başa çıkamayacakları için geri çekilmeye başladılar. Sağ kalan Türklerin arkasından giden Çin ordusu‚ fırtına ve sağnak yağış nedeniyle taşan Vey ırmağı kıyısında karşılaştılar. Burada son kalanlarda Çin askerleriyle savaşarak öldüler.

Çin ve Türk tarafının yıllarca unutmadığı ve konuştuğu bu olay‚ Çin kaynaklarına Kürşad olayı olarak geçti. Bu olaydan sonra Türk steplerinde bağımsızlık şuuru güçlendi. Sürekli olarak sonu başarısızlıkla sonuçlanan isyanlar ve baskınlar yapıldı. Bu isyandan 42 yıl sonra Türkler Kutluk Devleti´ni (2. Göktürk İmparatorluğu) kurarak bağımsızlıklarını tekrar kazandılar.

Kürşad ihtilali neticesinde başarısız olsa da‚ genel olarak Türk tarihinde bilinen ilk bağımsızlık hareketidir. Kürşad ve 39 arkadaşının‚ ölüm pahasına özgürlük için savaşması Türk Milliyetçiliği duygusunun sembollerinden olmuştur.


Yufka yüreklilerle çetin yollar aşılmaz
Çünkü bu yol kutludur, gider Tanrı Dağı'na
Halbuki yoldaşını bırakıp kaçanların
Değişilir topu da bir sokak kaltağına

Kürşat'ın narasıyla indik Tanrı Dağı'ndan
ruhumuzu kandırdık orhun'un kaynağından
Bu kaynaktan içenin yürekleri tunç olur.
TÜRK' e kefen biçenin ölümü korkunç olur.

Delinse yer, çökse gök, yansa kül olsa dört yan
Yüce dileğe doğru yürürüz yine yayan.
Moskoflardan, yankeden, masonlardan yılmayan
Ölümlerle eğlenen tunç yürekli Türkleriz.