Haçlı Seferleri-1.Haçlı Seferi-Kılıç Arslan

I. Kılıç Arslan, 1077-1086 yılları arasında Anadolu Selçuklu sultanlarının ilk başkenti olan İznik'te hüküm süren babası Süleyman Şah'ın 1086 yılında Suriye seferinde Melik Tutuş’a yenilmesiyle, o sırada Antakya’da bulunan Kılıç Arslan, Büyük Selçuklu Devleti (1038-1194) Sultanı Melikşah'ın (1072-1092) emriyle İsfahan’a gönderildi.

Melikşah'ın 1092 yılında vefatıyla Anadolu’ya dönen I. Kılıç Arslan, Anadolu Selçuklu Devletinde 1086’dan beri devam eden fetret devrine son vererek İznik tahtına sahib oldu. İznik şehrini îmari için faaliyetler başlatarak, şehrin savunmasını güçlendirdi. Bizans Imparatorluğu (395-1453) saldırılarına karşı beylerbeyi ünvânıyla İlhan Muhammet’i vazîfelendirdi. İznik'e yönelik saldırılar bertaraf edilerek, Bizanslıların Balıkesir ve Kapıdağ bölgelerinden atılması sağlandı.

İ. Kılıç Arslan, yoğun bir iskan politikası takip ederek, özellikle Horasan bölgesinden Türkleri getirterek Anadolu’nun Türkleşmesine çok önemli katkılarda bulundu. Alimlere, sanatkarlara, ve genel olarak halka iyi davrandı.

Bizanslılar bunun üzerine İzmir havalisinin hakimi olan Türk beyi ve denizcisi Caka Bey ile İ. Kılıç Arslan'ın arasını açmaya çalıştılar. Bu sırada Kılıç Arslan, fetret devrinde Anadolu Selçuklu Devleti'nden ayrılan şehirleri tekrar bir bayrak altında toplayıp, birlik kurmak için harekete geçmişti.

1096 senesinde Danişmend oğullarina bağlı Malatya şehrini kuşattı. Malatya kalesi düşmek üzereyken, Birinci Haçlı seferi Haçlı ordusunun batıdan Anadolu'ya girdiği öğrenilince, kuşatma kaldırıldı. Bu kusatamada karsit olan Danismend Ogullari gucleri de destek alinarak Kilic Arslan hizla Batı Anadolu'ya yönelerek ordusuyla baskenti İznik'i kuşatmaya almış olan Hacli ordusuna doğru gitti, I. Haçlı Seferi'nin ana ordularının İznik Kuşataması sırasında başkenti olan İznik kentine yetişti ama Haçlıların çok büyük kuvvetleri dolayısıyla bu şehrin onların eline geçmesine engel olamadı. Anadolu içine yonelmiş Haçlı kuvvetlerini geriden uzaktan takibe başladı. İznik'in düşmesinden sonra Selçuklu ordusunu Danışmend oğullarından Gazi bin Danışmend'in askerleri, Türkmen'lerden desteklerle büyütmüştü. Haçlı ordusu tam Eskişehir ovasına çıkmakta iken onlara hücum edip Haçlıların Dorileon Muharebesi (1097) diye andıkları bir baskın muharebesine girişti. Haçlılar bu muharebedeki Selçuklu gücünü gayet abartmaktadırlar; ama son araştırmalara göre I. Kılıç Arslan gücünün 6.000-7.000 kişilik bir hafif süvari birliği olduğu kabul edilmektedir.[1]Bu muharebede ana harp gücü zırhlı ağır süvari şövalyelerinden oluşan Haçlı ordusu galip geldi. Bu mağlubiyetten sonra I. Kılıç Arslan Anadolu'da ilerleyen Haçlı ordusu önündeki insan ve hayvan iaşelerini önceden tahrip ederek, ilerleyen Haçlı ordusunu uzaktan takip etme stratejisini uygulamaya koyuldu. Bundan sonra bu Haçlı ordusunun Anadolu'dan geçişinde Haçlı ordusunun doğrudan doğruya karşısına çıkan Selçuklu ordusu bulunmadı. I. Kılıç Arslan Haçlı ordusunun en çabuk bir şekilde Anadolu'dan geçmesine izin vermeyi ve onlarla doğrudan doğruya çatışmaya girişmeme stratejisini tercih etti

Sonunda Suriye üzerinden geçip Filistin ve Kudüs'te yerleşen Frank Haçlı'larına destek sağlamak için 1101'de Avrupa'dan ek Haçlı seferi yapıldı. Bu 1101 yılı ek Haçlı seferi İstanbul'dan birbiri arkasından yürüyüşe geçen üç değişik sefer ordusu halindeydi. Birincisi Mayıs 1001'de İtalya'dan Lombardlardan oluşan 20.000 kişilik bir Haçlı ordusu Ankara üzerinden Niksar ve Merzifon'a yürüdü. İkinci ek Haçlı ordusu Haziran sonunda Nevers Kontu Giyom'un komutasında Fransızlardan oluşmaktaydı ve Ankara, Konya üzerinden Ereğli'ye ilerledi. Üçüncü ek Haçlı ordusu Akıtanya'lı Giyom idaresinde Fransızlar ve Baverya Dükü Wolf komutasında Almanlardan oluşmakta idi ve ikinci orduyu bir hafta arayla takip edip Ankara, Konya üzerinden Ereğli'ye ilerledi. Birinci Haçlı seferi'nde uzaktan takip stratejisi uygulayan I. Kılıç Arslan bu 1001'deki ek Haçlı seferi için stratejisini değiştirdi. Haçlı ordusunun yolu üzerinde ve yakınlarında bulunan bütün yerleşkeleri ve yetiştirilen hububat ve yiyecekleri yakıp yıkmaya; Haçlı ordusuna iaşe ve hayvan yemi sağlanmasını önlemeye çalıştı. Önemli su, kuyu ve kaynaklarını battal etmeye veya zehirlemeye karar vererek Haçlıların susuzluktan zayıf düşmelerini sağladı. Bu yeni strateji daha başarılı sonuçlar verdi ve 1101 yili ek Haçlı seferine iştirak eden üç Haçlı değişik ordusu da, Anadolu içinde (birincisi Merzifon'da; ikincisi ve üçüncüsü de Ereğli'de) imha edildi.

Birinci Haçlı Seferi Haçlı orduları Suriye ve Filistin'e inince I. Kılıç Arslan güney-doğu Anadolu'ya yürüdü ve Harran ve Diyarbakır bölgelerini eline geçirdi. I. Kılıç Arslan'ın buyruğundaki Çavli Bey Çökürmüş Bey'i öldürüp Musul halkına eziyet etmeye başlayınca Musul halkı I. Kılıç Arslan'ı Musul'a davet ettiler. I. Kılıç Arslan davetin yerine getirilmesi gerektiğini belirtip ordusunun bir kısmını alarak Musul'a gitti. Musul'da çok da iyi karşılandı ama Bizans karşısında birçok Musul Beyinin karşıya geçtiğini gördü. 1107'de Artuk Oğüllar ve Halep Selçuklu Meliki Rıdvan ve Büyük Selçuklu Devleti Sultanı olan Muhammed Tapar'ın orduları ile Musul yakınlarında muharebeye tutuşmak zorunda kaldı ve bu muharebede mağlup oldu. Geri çekilmekte iken Habur Çayı'nı geçmeleri gerekti. Ersagün ve İltütmüş Beylerin geri dönme telkinlerine rağmen bunu redetti. Son atıyla beraber Habur Çayı'na atladı ve bu çayda boğuldu.